Polskie zioła lecznicze i początki ziołolecznictwa na świecie
Zioła to temat długi i szeroki, który zgłębić próbowano od setek lat. Pierwsze doniesienia o zastosowaniu ziół w celach leczniczych pochodzą z okresu ok 4 tysięcy lat p.n.e. Wydawałoby się, ze przez tyle wieków dowiedzieć się można o nich wszystkiego, a jednak do dziś świat roślin umie nas zaskoczyć przedstawiając nowy gatunek lub też odkrywając nowe właściwości znanego już zioła. Podobno na świecie istnieje 400 tyś gatunków roślin, z czego ok 40 tyś jest używanych do celów leczniczych…jednak ciężko oszacować i podać prawdziwą liczbę, ponieważ to co dla jednego jest trucizną, dla drugiego może okazać się remedium na ciężką chorobę. Dodatkowo niektóre z roślin stosowane pojedynczo, nie wykazują potrzebnych człowiekowi właściwości, w połączeniu z innymi gatunkami działają bardzo mocno. Pamiętać należy również o tym, że każda cywilizacja, każda epoka i każdy naród posiada swoje remedium na własne schorzenia i dolegliwości.
Czy istnieje oficjalny podział ziół? Jak i na co działają zioła oraz jak je rozpoznać?
Ciężko sklasyfikować wszystkie zioła i podzielić je na konkretne kategorie. Fitoterapia, typowo szkolno-apteczna dzieli zioła pod kątem ich działania oraz celu - układu, na który wywiera największy wpływ. Zioła mogą działać np. wykrztuśnie, żółciopędnie, wzmacniać wydzielanie soków żołądkowych albo uspokajająco. Jednak możemy wyróżnić niewiele gatunków, które wykazują tylko 1 właściwość leczniczą. Dlatego też, zioła zwykle klasyfikuje się w zależności na to, na jaki układ w organizmie człowieka działają np. układ oddechowy, nerwowy czy odpornościowy itp., tak jak np zioła na dobre trawienie wpływają na układ pokarmowy..
Zioła można pogrupować również pod względem elementów jako surowca zielarskiego, czyli np.
- ziele
- kwiat
- korzeń
- kora
- kłącze
- owoc
- nasiona itp.
Choć bardziej sztuczny, to kolejny podział opiera się na formie ziół: zioła cięte, zioła mielone, zioła w formie kapsułek, czy ekstraktów, a także na użytkowości: zioła lecznicze, zioła przyprawowe.
Po jakim czasie zioła zaczynają działać? Właściwości ziół
Tutaj słowem klucz będzie „to zależy”. Zależy od schorzenia, ilości spożytych ziół czy czasu przez jaki zażywamy zioła. Kuracje ziołowe trwają zazwyczaj kilka tygodni, czasem kilkanaście, a czasem kilka dni zanim ich działanie będzie widoczne. Zioła takie jak np. tymianek, zażywany w postaci naparu lub inhalacji podczas przeziębienia, udrożni drogi oddechowe, ułatwi wykrztuszanie w zasadzie już po aplikacji. Natomiast spożywanie przetworów ze skrzypu, nie poprawi kondycji włosów i skóry w ten sam dzień w którym go zażyliśmy. Gatunki ziół różnią się od siebie pod tym względem. My sami stwarzamy też różne pole bitwy dla ziół. Jeśli organizm zanieczyszczony jest pozostałościami po lekach, przyzwyczajony do silnych leków, to efekt działania ziół na pewno będzie inny niż u osoby, która farmaceutyków nie zażywa.
Jak stosować zioła? Produkty zielarskie powszechnie używane
Przede wszystkim, zioła można stosować zewnętrznie oraz wewnętrznie. Większość gatunków można użytkować na oba te sposoby. Są też gatunki które, ze względu na silne właściwości powinno się stosować tylko zewnętrznie. Formy ziół, które przeznaczone są do spożycia to:
Wewnętrzne to m.in.: napar, odwar, macerat, ekstrakt nalewka, wino ziołowe, miód ziołowy, syrop, zioła sproszkowane, inhalacja
Zewnętrzne: okład, nasiadówki, maść, mazidło, oleje lecznicze do ciała
Jakie zioła są najzdrowsze? Czy istnieją zioła, które leczą?
Nie da się określić jednoznacznie, które z ziół jest najzdrowsze. W tym wypadku również wszystko od potrzeby, schorzenia, stanu zdrowia itp.
Popularne zioła, które z nich warto mieć w kuchni?
Podczas przygotowywania posiłków warto stosować różnorodne zioła, poprawiające nie tylko smak, ale i procesy trawienia w układzie pokarmowym. Ułatwią one strawienie i wchłonięcie pożywienia, zapobiegną występowaniu gazów, ułatwią proces wypróżniania się. Mogą to być:
i wiele innych ziół przyprawowych.
Jakie zioła warto mieć w domowej apteczce?
Oczywiście warto mieć pod ręką kilka z ziół. Herbatka z koperku zminimalizuje wzdęcia, mięta pomoże na nudności, rumianek złagodzi ból żołądka i problemy z układem pokarmowym. Zioła na przeziębienie takie jak tymianek, ułatwi odkrztuszanie, a podbiał i dziewanna zadziałają powlekająco na podrażnioną błonę śluzową żołądka przełyku, gardła i krtani. Inhalacje z ziół lub z użyciem olejków eterycznych to świetny pomysł na zatkane zatoki. Okłady z ziela świetlika stosowane na zmęczone oczy przyniosą im ukojenie i rozjaśnią ciemne worki pod oczami, a okłady z arniki przyśpieszą regenerację stłuczeń i siniaków.
Jakie zioła pić dla zdrowia?
Istnieje szeroki wachlarz ziół, które warto spożywać ze względu na substancje aktywne w nich występujące. Jednak jak w całej zielarskiej dziedzinie istotny jest cel picia ziół. Dla każdego z nas jest on inny, ponieważ stan zdrowia u ludzi różni się, tak jak stopień odżywienia ciała. Natomiast warto sięgać po delikatniejsze zioła każdego dnia. Począwszy od dodatku przypraw ziołowych do spożywanych posiłków, przez 1-2 filiżanki np. zielonej herbaty bogatej w antyoksydanty, czy kubka naparu z rumianku, koperku po kolacji. Sięgając po mieszanki ziół musimy sprecyzować w jakim celu pijemy zioła, a najlepiej zwrócić się do profesjonalisty - zielarza aby wybrał dla nas najlepszy skład ziółek.
Czy zioła naprawdę pomagają?
Na to pytanie należy odpowiedzieć: zależy jakie zioła, zależy na jakie schorzenie i zależy komu. Pod względem chemicznym większość ziół jest przebadanych dzięki czemu można konkretnie stwierdzić jakie właściwości zdrowotne wykazują dla człowieka. Odpowiedni dobór ziół jednorodnych czy tez mieszanki oraz systematyczność w spożywaniu i prawidłowo przygotowana forma ziół stanowią warunki dobrej terapii ziołowej.
Tradycyjne mieszanki ziół:
Zioła szwedzkie
Jedną z tradycyjnych mieszanek ziołowych są zioła szwedzkie wg przepisu Marii Treben. W ich skład wchodzą m.in.:
Mieszanka wspomaga procesy trawienne, pomaga przy nudnościach, problemach gastrycznych. Z ziół szwedzkich najlepiej przygotować nalewkę na alkoholu, gdyż w takiej formie, substancje aktywne najlepiej przychodzą do roztworu.
Zioła prowansalskie
Zioła prowansalskie to nic innego jak zioła przyprawowe pochodzące z francuskiej Prowansji. Ta aromatyczna mieszanka na ogół składa się z bazylii, cząbru, lebiodki czyli oregano, majeranku, mięty pieprzowej, szałwii lekarskiej i rozmarynu. Poprawia smak serwowanych dań, a dodatkowo sprzyja pracy elementom układu pokarmowego.
Jakich ziół poszukujemy najczęściej?
Zioła, które najczęściej są przez nas poszukiwane, to poza ziołami przyprawowymi, są to zioła na odchudzanie, zioła na wątrobę, zioła na nerki, zioła na prostatę oraz zioła Ojca Klimuszki. Wszystkie te mieszanki sprzyjają poprawie funkcjonowania danego organu lub układu. Warto je stosować, jednak należy pamiętać, aby zachować umiar, gdyż nie powinno się stosować tych samych ziół bezustannie.
Przeczytaj także podręczną ściągę Zielnika Jagi i poznaj konkretne zioła oraz ich zdjęcia i nazwy.
Bibliografia:
„Wielki zielnik roślin leczniczych” Debuigne G., Couplan F.
„Fitoterapia i leki roślinne” Kowal-Gierczak B., Lamer-Zarawska E., Niedworok J.
www.czytelniamedyczna.pl/2425,ziola-fitofarmaceutyki-i-nutraceutyki.html
www.prometeusze.pl/artykuly_ziola/
www.rozanski.ch/fitoterapia1.htm
Najpopularniejsze zioła lecznicze, które warto mieć w domowym zielniku
