Zioła na cholesterol i profilaktykę miażdżycy

Najpopularniejszymi ziołami obniżającymi podwyższony poziom cholesterolu we krwi są: czosnek, karczoch, ostropest plamisty, imbir, kurkuma, zielona herbata, bazylia, liść oliwny, mięta pieprzowa, kozieradka pospolita, błonnik z nasion babki płesznik.

Poznaj ich właściwości i nich korzyści płynące!

Co to jest cholesterol i dlaczego wysoki poziom cholesterolu we krwi jest niebezpieczny dla zdrowia

Cholesterol jest to organiczny związek lipidowy, znajdujący się w każdej komórce ciała człowieka. Pełni on funkcje fizjologiczne, gdzie jest niezbędny. Około 2/3 cholesterolu znajdującego się w organizmie człowieka to cholesterol endogenny, czyli wytworzony przez nas samych, a około 1/3 to cholesterol egzogenny, czyli pobrany wraz z pokarmem. Cholesterol jest składnikiem błon komórkowych oraz szlaków metabolicznych, na których drodze powstają hormony płciowe, kwasy żółciowe czy witamina D. To tylko niektóre z funkcji, które pełni w organizmie.

W organizmie człowieka substancje tłuszczowe w tym cholesterol transportowane są za pośrednictwem wyspecjalizowanych białek. Taki kompleks nazywa się lipoproteiną. Z kolei te lipoproteiny mogą mieć różną gęstość. W dużym skrócie, dzielimy je na lipoproteiny o bardzo małej gęstości VLDL, o małej gęstości LDL i lipoproteiny o dużej gęstości HDL.

Zbyt dużo cząsteczek cholesterolu LDL we krwi, zwiększa ryzyko wystąpienia m.in. miażdżycy. Dodatkowo wolne rodniki, oksydanty (np. z dymu papierosowego, szkodliwych substancji występujących w pożywieniu itp.) może powodować utlenienie cząsteczki LDL. Taka utleniona cząsteczka LDL jest pochłaniana przez makrofagi (których zadaniem jest usuwanie zbędnych cząsteczek z układu) w wyniku czego powstaje komórka piankowa. Skupiska nagromadzonych w naczyniach krwionośnych komórek piankowych wraz innymi komórkami, wapniem, włóknikiem tworzą twardy zlepek nazywany blaszką miażdżycową. Rozrost tej blaszki powoduje zmniejszenie się światła naczyń krwionośnych i zmniejszenie przepływu krwi. Dodatkowo takie zniszczone naczynie może pęknąć, co z kolei powoduje powstawanie skrzepów, stanowiących już realnie duże zagrożenie dla zdrowia i życia, powodując choroby serca i naczyń, w postaci zawału serca lub udaru mózgu.

Cholesterol HDL pomaga zmniejszyć kumulację cholesterolu LDL w naczyniach krwionośnych oraz ma właściwości przeciwutleniające. Dzięki temu HDL może neutralizować oksydanty, stanowiące zagrożenie dla cząsteczek LDL. HDL wykazuje działanie przeciwzapalne, co pomaga łagodzić stany zapalne powstałe w ścianach naczyń krwionośnych. Dodatkowo HDL wpływa na poprawę śródbłonka naczyń i ich elastyczności.

Na wysoki poziom cholesterolu LDL w organizmie poza genetycznymi czynnikami są: nadwaga i otyłość, dieta bogata w tłuszcze w nasycone, trans oraz cukier, choroby metaboliczne i wątroby, palenie papierosów, nadmierny stres, brak aktywności fizycznej.

Popularne zioła na obniżenie cholesterolu i trójglicerydów - właściwości przeciwskazania

Za najpopularniejsze zioła wpływające na obniżenie poziomu cholesterolu LDL uznawane są: czosnek, karczoch, ostropest plamisty, imbir, kurkuma, zielona herbata, bazylia, liść oliwny, mięta pieprzowa, kozieradka pospolita, błonnik z babki płesznik. Część z nich to nasze przyprawy, więc tym bardzie powinniśmy po nie sięgać.

Czosnek zawiera w swoim składzie alicynę, która ma wpływ na aktywność enzymów biorących udział w syntezie cholesterolu LDL, co może prowadzić do obniżenia tej cząsteczki we krwi.

Kłącze kurkumy, korzeń imbiru i goździki mają właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne. Kłącze kurkumy to surowiec o bogatych właściwościach leczniczych, znany i stosowany na całym świecie. Kurkumina korzystnie wpływa na enzymy biorące udział w syntezie LDL, a imbir działa obniżająco na poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Co więcej wpływa na cały profil lipidów, pomaga w zwiększeniu poziomu HDL.

Liście mięty pieprzowej i polnej, dzięki zawartości mentolu, wpływa pozytywnie na produkcje i wydzielanie żółci prze wątrobę. Powoduje to szybszą eliminację złego cholesterolu z organizmu (wraz z żółcią).

Bazylia, fenkuł (czyli koper włoski), czosnek, nasiona lnu, nasiona kozieradki zawierają fitosterole, które konkurując o miejsce w receptorach z cholesterolem LDL, regulują poziom cholesterolu w organizmie, a także zmniejszają jego wchłanianie z przewodu pokarmowego. Dodatkowo nasiona kozieradki wykazuje też działanie regulujące poziom glukozy we krwi.

Nasiona babki płesznik, łuska babki jajowatej to surowce zielarskie bogate w błonnik pokarmowy. Hamuje on wchłanianie cholesterolu w układzie pokarmowym z pożywienia.

Zielona herbata to bogate źródło polifenoli EGCG i katechin. Napar z camelia sinnesis wykazuje działanie antyoksydacyjne i przeciwzapalne, co stanowi ochronę na cząsteczek LDL we krwi i naczyń krwionośnych. Dodatkowo katechiny zawarte w liściach hamują absorbcję złego cholesterolu z układu pokarmowego, wpływają korzystnie na jego wydalanie i wspomagają metabolizm tłuszczów. Zielona herbata może zwiększać poziom dobrego cholesterolu.

Ziele karczocha i nasiona ostropestu - skuteczne zioła na cholesterol i funkcjonowanie wątroby

Nasiona ostropestu plamistego wykazuje korzystny wpływ na pracę wątroby i stężenie cholesterolu we krwi. Zawarta w nim sylimaryna, ochrania komórki wątroby, wspiera ich zdrowie i poprawne funkcjonowanie. Dodatkowo substancja ta może kontrolować receptory LDL w wątrobie oraz posiada silne właściwości antyoksydacyjne, które osłaniają komórki wątroby przed utlenieniem i stanami zapalnymi. Zdrowo pracująca wątroba wpływa na efektywny metabolizm cholesterolu, a finalnie zmniejsza poziom złego cholesterolu we krwi.

Również karczoch należy do ziół obniżających cholesterol. Surowcem leczniczym jest ziele karczocha zawierające substancję cynarynę, która ma pozytywny wpływ na utrzymanie prawidłowego poziomu cholesterolu we krwi. Cynaryna wpływa na zwiększenie produkcji żółci w wątrobie. Wraz z żółcią usuwany jest z organizmu nadmiar cholesterolu. Cynaryna może również wpływać na proces wchłaniania tej substancji z układu pokarmowego oraz ma działanie przeciwzapalne, co ma ochronny wpływ na układ krążenia.

Zarówno karczoch jak i ostropest dostępne są w sklepach zielarskich oraz aptekach w postaci suszonych ziół, mieszanek ziołowych, ziołowych herbatek na cholesterol do sporządzenia naparu, a także ekstraktów, suplementów diety i leków.

Inne rośliny pomagające na podwyższony poziom cholesterolu

Aby zadbać o zdrowie naczyń krwionośnych i prawidłowy poziom trójglicerydów we krwi, w tym również LDL, konieczna jest codzienna profilaktyka, a często również zmiana stylu życia. Poza aktywnością fizyczną oraz zbilansowaną dietą bogatą w warzywa, chude białko oraz bogate w błonnik produkty zbożowe, należy zadbać o podaż odpowiednich tłuszczów bogatych w niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Głównym źródłem tych kwasów, a w szczególności omega-3 i omega-9, są oleje roślinne z pierwszego tłoczenia mechanicznego: olej lniany, olej rzepakowy i oliwa z oliwek, a także orzechy włoskie, nasiona lnu i ryby morskie. Wymienione kwasy omega nie tylko wspomagają obniżanie poziomu cholesterolu we krwi i wątrobie, ale także pomagają w utrzymaniu odpowiedniego poziomu lipidów w organizmie.

Świeże warzywa i owoce zawierają związki o silnych właściwościach antyrodnikowych czyli antyoksydanty. Zapobiegają one utlenianiu się struktur komórek ciała i ochraniają je przed degradacją. Antyoksydacyjnie działają również w naczyniach krwionośnych zabezpieczając LDL przed oksydacją. Należą do nich m. in. witamina C, E, karotenoidy, polifenole, których szczególną odmianą są flawonoidy czyli kwercetyna, hesperydyna, kemferol i antocyjany. Wszystkie te związki znajdują się w większej lub mniejszej ilości w warzywach, owocach i ziołach. Szczególnie bogate w te związki są: owoc czarnej porzeczki, owoc aronii, jagody, a także ziele jarmużu, burak, ziele tymianku, liść rozmarynu, liście pietruszki, a także kakao. Dlatego tak ważne jest urozmaicanie swojej diety w te składniki by zachować prawidłowe krążenie krwi, zdrowe naczynia krwionośne oraz młodość ciała i umysłu na długie lata.

Poznaj również najlepsze ZIOŁA NA SERCE I UKŁAD KRWIONOŚNY i ZIOŁA PRZECIWZAPALNE

Bibliografia:

Maria Użarowska, Magdalena Surman, Marcelina Janik; Dwie twarze cholesterolu: znaczenie fizjologiczne i udział w patogenezie wybranych schorzeń; KOSMOS Vol. 67, 2, 375–390, 2018
Ożarowski, A., Jaroniewski, W. (1987). Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych.
Renata Nurzyńska-Wierdak, Jan Dyduch, Agnieszka Sawicka, Helena Łabuda, Halina Buczkowska Ostropest plamisty (Silybum marianum [L .] Gaertn.) – fitochemia i efekty terapeutyczne; Annales Horticulturae Vol. XXVIII (4) 2018
Renata Nurzyńska-Wierdak, Andrzej Sałata, Rafał Stepaniuk; Prozdrowotne właściwości karczocha zwyczajnego (Cynara scolymus l., Asteraceae); KOSMOS Vol. 67, 4, 823–831, 2018
Jarosław Całka, Arkadiusz Zasadowski, Judyta Juranek Niektóre aspekty leczniczego działania zielonej herbaty; Bromat. Chem. Toksykol. – XLI, 2008
Jadwiga Lidia Lula Studium familiologiczne na podstawie publikacji w kwartalniku „Panacea – Leki Ziołowe” (2002-2019); Uniwersytet Opolski; Opole, 2022
Anna Dutkowska, Dominik Rachoń; „Rola kwasów tłuszczowych n-3 oraz n-6 w prewencji chorób układu sercowo-naczyniowego” Choroby Serca i Naczyń 2015;12(3):154-159.
Melissa Johnson, Chastity Bradford ; Omega-3, Omega-6 and Omega-9 Fatty Acids: Implications for Cardiovascular and Other Diseases; Journal of Glycomics & Lipidomics, 2014, 4:4

Autor artykułu:

Autor artykułu Beata Widlińska-Wojtasik Zielnik Jagi mgr inż. Beata Widlińska-Wojtasik

Absolwentka Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie na kierunku Żywienie Człowieka, dietetyk z wieloletnim stażem oraz technik farmaceutyczny
Opinie i porady autora z zakresu zdrowego odżywiania i fitoterapii: