Wieczorna prymulka czyli właściwości lecznicze nasion i oleju z wiesiołka dwuletniego

Wiesiołek to roślina o żółtych kwiatach, spotykana na polach i łąkach na przełomie wiosny i lata.  Osiąga około 1 m wysokości. Należy do rodziny wiesiołkowatych. Ciekawostką jest fakt, że w przeciwieństwie do wielu innych roślin, jego kwiaty  zamykają się w ciągu dnia, a otwierają się dopiero pod wieczór. Nazywany jest „wieczorną prymulką”. Choć w ziołolecznictwie wykorzystywany w są wszystkie elementy tej rośliny, to największe znaczenia dla zdrowia człowieka mają jego nasionka o szczególnych właściwościach odżywczych. Zawierają sporo błonnika, minerały (magnez, wapń, cynk i selen), witaminę E, fitosterole (kampesterol, beta-sitosterol) i około 14% oleju. To właśnie ten olej cieszy się największą sławą.

 

Olej z wiesiołka to bogactwo nienasyconych kwasów tłuszczowych

Olej z wiesiołka zawiera ok 70% kwasu linolowego (LA), 7-10 % kwasu gamma-linolenowego (GLA), ok. 9% kwasu palmitynowego i ok. 9% kwasu oleinowego. Mimo, że wszystkie wymienione kwasy tłuszczowe są ważnymi składnikami pokarmowymi dla człowieka, to rzadko spotykanym oraz bardzo cennym jest właśnie kwas gamma-linolenowy w skrócie nazywany GLA. Ze względu na właściwości zdrowotne olejku z wiesiołka,  dostępny jest w czystej postaci, a także zamknięty w kapsułce, jako suplement diety na bazie wiesiołka.

NNKT - nienasycone kwasy tłuszczowe 

GLA należy do grupy kwasów tłuszczowych NNKT. Są to niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe o długich cząsteczkach i wiązaniach podwójnych. Organizm człowieka nie jest w stanie ich sam wyprodukować lub wyprodukować wystarczającej ilości, dlatego też musimy spożywać je wraz z pokarmem. Mają one ogromną wartość biologiczną, ponieważ są podstawowym składnikiem budulcowym błon komórkowych wszystkich naszych komórek, a w narządach takich jak oko czy mózg budują większość tkanek. Ze względu na miejsce występowania wiązania podwójnego w cząsteczce NNKT dzielą się na:

Kwasy omega-3 (kwas alfa-linolenowy — ALA, kwas dokozaheksaenowy — DHA, kwas eikozapentaenowy — EPA, kwas dokozapentaenowy — DPA)

Kwasy omega-6 (kwas linolowy — LA, kwas g-linolenowy — GLA, kwas arachidonowy)

Kwasy omega-9 (kwas oleinowy, kwas erukowy)

Ze względu na bardzo reaktywne, obecne w nim kwasy tłuszczowe, olej z wiesiołka należy przechowywać w zamknięty w szczelnej butelce i w lodówce.

GLA - kwas gamma-linolenowy w olejku z wiesiołka

Kwas gamma-linolenowy to wielonienasycony kwas tłuszczowy, którego łańcuch składa się z 18 atomów węgla i zawiera w swojej cząsteczce 3 wiązania podwójne. GLA może być wytworzony w niewielkich ilościach w organizmie człowieka w szeregu reakcji chemicznych z kwasu linolowego, jednak natężenie tych przemian zależy od aktywności enzymu – delta-6-desaturazy. Aktywność ta zależy od wieku, stanu zdrowia, diety i ogólnego odżywienia organizmu, a także od gospodarki hormonalnej organizmu. Badania naukowe pokazują, że spada ona wraz z wiekiem oraz jeśli któryś z wymienionych czynników odbiega od normy. Kwas ten jest nazywany „kwasem warunkowo niezbędnym”.  Niestety istnieje niewiele, znanych nam źródeł  kwasu gamma-linolenowego i są nimi: nasiona wiesiołka dwuletniego, ogórecznika, żmijowca zwyczajnego, konopi siewnych, pestki czarnej porzeczki i algi. Jak można zauważyć, nie są to surowce roślinne spożywane przez nas co dnia. A szkoda, ponieważ GLA wykazuje wiele cennych właściwości.

Właściwości lecznicze wiesiołka dwuletniego: działanie przeciwzapalne i dawkowanie GLA

GLA przekształcany jest  w organizmie człowieka w przeciwzapalne eikozanoidy. Dlatego też kwas gamma-linolenowy pomocny jest w  terapii schorzeń o podłożu prozapalnym, takich jak: reumatoidalne zapalenie stawów, alergia, łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry i inne. Osoby borykające się z podobnymi problemami powinny włączyć do swojej codziennej diety mielone nasiona z wiesiołka lub olej wiesiołkowy, aby łagodzić stany zapalne w swym organizmie. Ważne jest jak dawkować tą substancję. Maksymalna ilość  to 230 mg kwasu gamma-linolenowego na dzień. 

Systematycznie spożywany olej z nasion wiesiołka usprawnia układ krążenia

Na prawidłową pracę układu krążenia wpływa nie tylko właściwa budowa elementów tego systemu, ale również ciśnienie krwi, krzepliwość i odpowiedni poziom lipidów we krwi. Kwas gamma-linolenowy w szczególności polecany jest osobom z problemami wynikającymi z układu krążenia. Kwas wpływa na rozszerzenie naczyń krwionośnych, co może zapobiegać nadciśnieniu oraz choroby niedokrwiennej. Utleniony w ścianie naczyń krwionośnych cholesterol LDL, powoduje powstanie w tym miejscu ogniska miażdżycowego, która sprzyja tworzeniu się miażdżycy, co z kolei może doprowadzić do zawału. Badania dowodzą, że suplementacja GLA obniża poziom cholesterolu LDL, trójglicerydów oraz powoduje wzrost cholesterolu HDL we krwi. Przyczyniają się do tego również pozostałe NNKT zawarte w nasionach wiesiołka. Zaleca się go osobom narażonym na schorzenia układu krążenia.

Prymulka wspomaga układ pokarmowy i odchudzanie

Same nasiona wiesiołka dwuletniego to dobre źródło błonnika, NNKT oraz minerałów. Spożywane w postaci zmielonej, przywracają prawidłową perystaltykę jelit, ułatwiają ich oczyszczanie ze szkodliwych produktów przemiany materii, nasiona wiesiołka wspomagają prawidłowe procesy trawienia oraz wchłaniania składników. Niwelują dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Dodatkowo  badania przeprowadzane z udziałem zwierząt, którym podawano GLA wykazały pozytywny wpływ, nasilenie procesów spalania tkanki tłuszczowej i skutecznemu odchudzaniu. Należy też pamiętać, że doświadczeniu towarzyszyła prawidłowo zbilansowana dieta.

Wpływ kwasu linolowego i kwasu gamma-linolenowego na piękną, zdrową skórę

Kwas linolowy jest jedną z głównych substancji budulcowych w warstwie rogowej skóry. Jego niedobór powoduje uszkodzenia warstwy lipidowej skóry. Dodatkowo braki tego składnika, jak również GLA mogą doprowadzić do występowania stanów zapalnych oraz chorób o podłożu zapalnym. Dostarczanie wraz z dietą kwasu linolowego oraz gamma-linolenowego, a także kwasów z rodziny omega-3, o dużych możliwościach antyoksydacyjnych, ochrania skórę przed działaniem wolnych rodników, które uszkadzają struktury komórek skóry. Substancje te redukują również uczucie świądu i suchość skóry, która towarzyszy większości osób mających kontakt z popularnymi kosmetykami i detergentami. Kwasy tłuszczowe mają doskonałe właściwości regeneracyjne, wpływają na utrzymanie prawidłowego nawodnienia skóry oraz sprawiają, że skóra jest elastyczna i zachowuje swoją jędrność. Wiesiołek może być także stosowany na problemy z trądzikiem.

Właściwości wiesiołka, a zdrowie ciała i sprawy umysł 

Korzyści ze stosowania oleju z wiesiołka jest więcej. Kwasy tłuszczowe zawarte w nasionach prymulki są składnikiem układu nerwowego człowieka, w tym mózgu. Dodatkowo chronią go przed szkodliwą działalnością wolnych rodników, która w szczególności zauważalna jest u ludzi starszych. Suplementacja w postaci mielonych nasion wiesiołka lub oleju wiesiołkowego sprzyja prawidłowej budowie i pracy mózgu oraz układu nerwowego, a także polecana jest osobom borykającym się ze schorzeniami takimi jak stwardnienie rozsiane. Olej oraz suplementy diety na bazie wiesiołka pomagają na poprawę pamięci i koncentracji. Badania naukowe sugerują również, że kwas gamma-linolenowy, zażywany systematycznie ok 6 miesięcy ma kojący wpływ na odczucie suchości oka u osób z zespołem suchego oka. Wiesiołek wpływa korzystnie również w przypadku PMS i może złagodzić niekomfortowe objawy zespołu napięcia przedmiesiączkowego.

Przeciwwskazania i skutki uboczne wynikające ze stosowania wiesiołka

Nasiona wiesiołka dwuletniego zawierają substancje istotne dla zdrowia człowieka. Naukowcy upatrują w nich możliwość leczenia dokuczliwych schorzeń powstałych na tle zapalnym, które niestety dotyczą coraz większej liczby osób. Warto zatem, sięgnąć po te małe ziarenka, zanim będzie za późno. Osoby chore, zażywające leki (antykoagulanty i  leki przeciwpłytkowe), kobiety w ciąży, w trakcie karmienia piersią oraz dzieci poniżej 12 roku życia powinny bezwzględnie skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem kuracji wiesiołkowej. Mimo pozytywnych właściwości dla zdrowia, wiesiołek nie powinien być spożywany przez osoby przed zabiegiem operacyjnym.

Surowce zielarskie w postaci nasion, oleju czy liści wiesiołka (do przygotowania naparu) można znaleźć z w sklepach zielarskich oraz sklepach ze zdrową żywnością.

 

Zapraszamy do zapoznania się z innymi artykułami blogowymi: GŁÓG – REMEDIUM NA SERCOWE SPRAWY

 

Bibliografia:

Morse Nancy L. Stosujemy olej z wiesiołka Niepozorna roślina o niepospolitych właściwościach; Seria Zdrowie Z Natury; Wydawnictwo Fundacja Źródła Życia; 2016

A. C. Klimuszko; Wróćmy do ziół leczniczych; Wydawnictwo Rytm; 2020

Evening Primrose Oil; Bayles B.; Usatine R.;  College of Arts and Sciences; Texas A&M University-San Antonio; 12-2009